Lowlands 1968

1968: Festival van de subcultuur.
Op 28 december 1968 werd een tweede editie van de Flight georganiseerd, opnieuw in de Jaarbeurshallen in Utrecht. Aanvankelijk zou het festival al in november plaats vinden, maar het werd een maand uitgesteld omdat Jimi Hendrix dan als absolute top-act geboekt kon worden. Andere grote namen op het affiche waren Jeff Beck, Pink Floyd, Jethro Tull en de Bonzo Dog Doo Dah Band. Ook werd de komst van The Who in eerste instantie bevestigd, maar die vielen – waarschijnlijk door het verschuiven van de datum – weer af. Verder was er uiteraard weer een keur aan Nederlandse bands om het publiek tussen vier uur ’s middags en acht uur ’s morgens in hoger sferen te brengen.
Het concept van de eerste Flight werd in stand gehouden, maar de organisatoren benadrukten wel dat het love-in stadium nu wel voorbij was. De tweede

flight 68 publiek

Het publiek staat buiten in de sneeuw te wachten.

Flight “… is een festival van de subcultuur, een jaarbeurs van de anti-establishment”. Met lichtshows, vloeistofprojecties, muziekfilms en politieke films, kermisattracties, dichters, infostands, dansgroepen en natuurlijk nonstop live-muziek. Financieel gezien was de eerste Flight achteraf toch nog een klein succesje en met subsidie van o.a. de gemeente Utrecht werd ook de tweede Flight financieel dekkend gemaakt.
In tegenstelling tot de eerste Flight trad er nu maar één band tegelijk op, zodat het niet weer zou verzanden in een kakofonie van geluiden. Maar ook tijdens deze tweede Flight verliep niet alles vlekkeloos. De grote toeloop van festivalgangers veroorzaakte nogal chaotische toestanden en veel jongeren stonden uren in de rij. Er konden maar 18.000 bezoekers naar binnen, maar er poster flight 67waren nog zo’n 4.000 die ook naar Utrecht waren afgereisd en nu letterlijk en figuurlijk in de kou stonden. Daardoor ontstond een wat rellerige sfeer, werden er sneeuwballen naar de politie gegooid, enkele vernielingen aangericht en zag de politie zich ‘genoodzaakt’ om zich te paard tussen het dicht opeengepakte publiek te begeven. Met veel gevoel voor humor noteerde een journalist: “De jongeman wiens tenen onder een hoef terecht kwamen, riep “fascist”, waarop  het paard met zijn hoofd schudde“.
Door het gedrang voor de ingang stonden veel bezoekers tot ver na vieren nog buiten en misten ze optredens van The Outsiders en andere Nederlandse bands.

Weerspiegeling van de consumptiemaatschappij.
De grootste teleurstelling was echter het afzeggen van grote namen als Jeff Beck en vooral Jimi Hendrix, die inmiddels een mega-status had en de grote trekker van het festival was. De reden voor Hendrix’ afwezigheid zou zijn dat hij zijn been had gebroken toen hij op het vliegtuig wilde stappen. Een dag of tien later begon hij in Zweden echter aan een uitgebreide tour, dus dat verhaal van het gebroken been… De organisatie liet weten dat ook een poging om de andere twee leden van de Jimi Hendrix Experience te laten optreden met twee leden van Traffic was mislukt. Ze zouden vastzitten op een Engels vliegveld en niet meer op tijd kunnen zijn voor een optreden op de Flight.

In een artikel in de Leeuwarder Courant werd de organisatie verweten dat de tweede Flight uitsluitend tot een consumptie-aangelegenheid was verworden. Bezoekers konden immers op geen enkele wijze zelf deelnemen aan de manifestatie. De Jan Hekert Experience en het Scary Sally Theatre bijv. zouden zich tussen het publiek begeven en ook The New Electric Chamber Music Ensemble zou van het podium afkomen. Dat gebeurde allemaal niet waardoor de bezoekers niet konden participeren in het geheel. De teleurgestelde journalist schijft: “Nu was de Flight – hoe gezellig ook en hoe opvallend veel aardige, niet agressieve mensen er ook rondstapten – een getrouwe weerspiegeling van de hedendaagse consumptiemaatschappij. Het predicaat ‘Jaarbeurs van de anti-establishment’ is geheel ongerechtvaardigd gebleken”.

pink floydHet optreden van Pink Floyd was voor velen het hoogtepunt van het nachtelijke festival. Eerder dat jaar had David Gilmour de plaats ingenomen van Syd Barrett en de groep had net het dubbelalbum ‘Ummagumma’ uitgebracht. Van het optreden, dat uiteraard werd opgeluisterd met psychedelische  vloeistofdia’s, zijn geluidsopnames gemaakt die later als bootleg zijn uitgebracht. Door de zeer belabberde geluidskwaliteit schijnt de bootleg-CD eigenlijk alleen interessant te zijn voor stokdove Pink Floyd fans.
De Brabantse folkgroep CCC Inc. stond ook geprogrammeerd voor de tweede Flight, maar van spelen kwam het niet: “Wij zelf hebben uren zitten te wachten, starend naar de doorkijkbloes van een vriendin van een bekende radio-dj, tot wij hoorden dat ook ons optreden om onduidelijke redenen niet doorging”.

Slampampers, hoeren en souteneurs
In de Margriethal was een bioscoop ingericht en een minikermis en er waren stands van o.m. de Studentenwerkgroep Homoseksualiteit, de Socialistische Jeugd en het Bureau in Search of the Living, dat het boekje “Het ABC van de marihuanagebruiker” uitventten. Aan humor ontbrak het de organisatie niet, want de aangekondigde striptease bestond slechts uit blote kinderpopjes in een kijkdoos.
Een expositie van erotische kunst in de met opgeblazen condooms versierde NVSH stand werd goed bezocht, maar zorgde ook voor nogal wat opschudding. Er werd proces-verbaal opgemaakt en bij de behandeling van de zaak enkele maanden later zei de Utrechtse officier van justitie dat hier sprake was van “niets anders dan een poging tot grondige cultuurvernietiging, tot nihilisme en anarchie.” Ook de politierechter mr. Klaver trok flink van leer en noemde de prentenflight 68 publiek “méér dan smakeloze voorstellingen, die in brede kring van het Nederlandse volk walging opwekken” en hij meende dat wanneer deze pornografische prenten gemeengoed zouden worden “dan krijgen we een geslacht van slampampers, hoeren en souteneurs”.
Er was één prent (van een masturberende vrouw) die misschien wel door de beugel had gekund, aldus mr. Klaver, “ware het niet dat de vrouw min of meer stiekumweg een weerzinwekkende handeling verricht”. De twee aangeklaagde NVSH-leden werden conform de eis veroordeeld tot honderd gulden boete of tien dagen hechtenis. In december 1970 werd het vonnis echter door de Hoge Raad vernietigd.

Lowlands is here to stay…
Na deze tweede editie was het over en uit met de Flight to Lowlands Paradise. Maar het tijdperk van de grootschalige popfestivals was wel definitief aangebroken. Het eerste openlucht popfestival van Nederland  werd op Hemelvaartsdag 1968 in Lochem gehouden en het festival hield het bijna twintig jaar vol totdat het in 1986 ter ziele ging. In mei 1970 volgde de eerste editie van Pinkpop en in juni 1970 kwamen volgens de schattingen tussen de 60.000 en 100.000 jongeren naar het legendarische Holland Pop Festival in het Kralingse bos bij Rotterdam.  Jongerencultuur en popfestivals waren definitief niet meer weg te denken.

In 1993 had concert-organisator Willem Venema het inzicht en het lef om het hele concept van de Flights uit ’67 en ’68 te vertalen naar een driedaags openlucht festival: A Campingflight to Lowlands Paradise. Muziek in allerlei stijlen, dans, straattheater, literatuur, film, comedy, lezingen, alles gelijktijdig op verschillende podia. Een uitgebreide catering, iedere dag een krant, massages, kleding, CD shop, kapper, tattooshop etc. Lowlands werd een totaalfestival, dat na een aantal edities uit de rode cijfers kwam en met ca. 55.000 bezoekers uitgroeide tot een van de belangrijkste festivals van Nederland. En dus al maanden voor de start geheel uitverkocht!!

lowl2009

< Pagina 2

Lees hier welke optredens geprogrammeerd stonden op Lowlands ’67 en ’68.

© Johan Spin, 2010.