Gloster is zo’n dorp waar meer dan de helft van de ongeveer duizend inwoners onder de armoedegrens leeft. Zo op het oog is het een slaperig dorpje, waar weinig bijzonders gebeurt. Het is zondag en het dorp lijkt momenteel wel helemaal uitgestorven. Maar zoals zo vaak, schijn bedriegt. Gloster blijkt namelijk de speelbal te zijn van grote economische krachten.
Aan de rand van het dorp, temidden van een aantal aftandse trailers ontwaar ik enige activiteit. Een man bij de ingang van het terrein wenkt me, benieuwd naar wat ik kom doen en natuurlijk waar ik vandaan kom. Hij vertelt me dat deze troosteloze kleine community met uitsluitend zwarte bewoners Blackmon Hole heet. Al binnen een paar minuten komt een jonge vrouw van achter op het terrein op een quad aanrijden, twee kinderen achterop. Ik wijs op het hek aan de rand van de trailers waarachter zich een groot bedrijf bevindt. Het blijkt het immense terrein van een pelletfabriek te zijn. Kom maar even kijken, zegt ze en ze rijdt op haar quad voor me uit. Achter het hek ligt een gigantische berg vermalen hout, iets verderop duizenden boomstammen die binnenkort verwerkt worden tot pellets.
Veel mensen in deze kleine gemeenschap lopen rond met gezondheidsklachten. De meeste kinderen hebben allergische klachten, vertelt de jonge vrouw me, maar erg spraakzaam is ze verder niet. Ze hebben vaak genoeg geklaagd bij de gemeente, maar er is toch niemand die ook maar iets om hen geeft. ‘Er komen wel vaker mensen zoals jij langs, zegt ze, maar wij als bewoners schieten er niks mee op.’ De gelatenheid van de mensen die ik er ontmoet treft me.
Het meest zuidelijke deel van de staat Mississippi bestaat voor 84% uit bos, waar generaties lang hout werd gekapt voor onder meer woningbouw. Maar de houtindustrie is overal in het zuiden ingezakt en dat heeft een flinke impact gehad op veel dorpen in het zuiden. Door het ontbreken van andere vormen van industrie leden veel dorpen en families een noodlijdend bestaan.
Drax, een Britse multinational, opende hier in Gloster in 2013 Amite BioEnergy, een bedrijf dat in een gebied van 6.600 km2 gigantische bomen verwerkt tot pellets ter grootte van een vitaminepil. De pellets die hier worden geproduceerd vinden vooral hun weg naar de grootste energiecentrale van Engeland, die door Drax wordt geëxploiteerd.
Het bedrijf werd door het gemeentebestuur en door de staat Mississippi met open armen ontvangen, want men verwachtte door de vestiging van het bedrijf een belangrijke economische impuls voor Gloster en omgeving. De bonus die Drax ontving was dat ze tien jaar lang geen belasting hoefden te betalen.
Bij de productie van pellets komen vluchtige organische verbindingen vrij, die onder invloed van zonlicht kunnen leiden tot branderige ogen, huidirritatie, ernstige astmatische klachten en kanker. Veel mensen in Gloster hebben dit soort gezondheidsklachten. De kleine zwarte gemeenschap van Blackmon Hole grenst direct aan de site van Drax en vrijwel alle bewoners kampen er met gezondheidsklachten. Los daarvan verdwijnen er stelselmatig grote hoeveelheden bos, die voor een gezonde wereld van groot belang zijn.
Klimaatoverwegingen speelden vrijwel geen rol bij het binnenhalen van het bedrijf. Begrijpelijk omdat de vraag naar pellets voor de opwekking van energie sterk toenam. De Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk voerden een beleid gebaseerd op de aanname dat het opwekken van elektriciteit door het verbanden van biomassa tot minder schadelijke uitstoot leidt dan het gebruik van fossiele brandstoffen. Drax kon zo vorstelijke subsidies opstrijken. Alleen al in 2020 ontving Drax ruim een miljard aan ‘schone energie’ subsidies.
Ook particulieren konden subsidies krijgen voor de aanschaf van pelletkachtels, een belachelijke en totaal niet efficiënte poging om de uitstoot door de verbranding van kolen te verminderen.
De aanname dat verbranding van biomassa bijdraagt aan een gezondere wereld en aan de oplossing van het klimaatprobleem werd door wetenschappers volledig onderuit gehaald, maar het was te laat. De lobby van dit type bedrijven is zo omvangrijk, daar is met wetenschappelijk gefundeerde kennis vrijwel niet tegenop te boksen.
Maar Drax kreeg zijn zin en ondertussen is het armlastige Gloster aardig afhankelijk geworden van Drax. Het schooldistrict ontvangt bijna een half miljoen dollar en Drax spijkerde de gemeente met 83.000 dollar bij voor de kosten van energie. Al met al vloeit er zo’n miljoen dollar naar de lokale samenleving, aldus een Drax-woordvoerder. De burgemeester van Gloster is er reuze blij mee en wijst critici er graag op dat de gemeente anders met grote financiële tekorten zou zitten.
Ondanks mooie praatjes over het steeds milieuvriendelijker maken van de productie door onder meer het afvangen van CO2 en het ondergronds opslaan, ontving Drax in 2021 een boete van 2,5 miljoen dollar van de staat Mississippi vanwege het overtreden van de wettelijke uitstoot limiet.
Wereldwijd wordt nog steeds en zelfs steeds meer gekozen voor biomassa als energiebron, waardoor de klimaatproblemen in feite steeds omvangrijker worden. Voorstanders van deze vorm van energieproductie gebruiken graag het argument dat de uitstoot wordt gecompenseerd door de grootschalige aanplant van nieuwe bomen. Dat het dus per saldo helemaal niet zo erg is. Het is natuurlijk een kul-argument omdat het zeker tachtig tot honderd jaar duurt voordat de koolstof-opname van de nieuw aangeplante bomen het niveau haalt dat de soms eeuwenoude bomen nu opnemen.
Daar komt bij dat overal ter wereld ontbossing plaats vindt ten gunste van landbouw en veeteelt en daarmee wordt het klimaatprobleem groter en groter.
Het lijkt erop dat voorlopig alles op dezelfde voet doorgaat en dat de bewoners van Gloster / Blackmon Hole ervoor betalen met hun gezondheid.
© Johan Spin, 2023.