From Lake Mary.
Het kleine African-American Museum in Woodville, Mississippi heeft een klein display gewijd aan Scott Dunbar. Op eerdere reizen heb ik al een aantal malen voor een dichte deur gestaan, maar deze keer heh ik geluk. Ik tref Polly Rosenblatt, manager van de Woodville/Wilkinson County Main Street Association, en zij heeft de sleutels van het museum.
Het museum is gevestigd in het Branch Banking House, het oudste bankgebouw van Mississippi, op de hoek van Bank Street en het door tweehonderd jaar oude eiken omzoomde Courthouse Square. In de kleine expositieruimte staan een paar vitrines en informatiepanelen gewijd aan beroemdheden die geboren zijn in Woodville en omgeving. Lester Young, vermaard jazz-saxofonist in de band van Count Basie, William Grant Still, gelauwerd klassiek componist en dirigent en Anne Moody, burgerrechtenactiviste en schrijfster van haar veelgeprezen autobiografie Coming of Age in Mississippi, zijn enkele van hen. De aan Scott Dunbar gewijde vitrine bevat niet veel meer dan een paar foto’s, wat summiere informatie en een van zijn gitaren, een akoestische resonator gitaar.
Scott Dunbar wordt in 1904 geboren op de Deer Park Plantation aan de oevers van de machtige Mississippi. Voor de afschaffing van de slavernij werkt zijn vader daar als slaaf. Ook Scott werkt er van jongs af aan als katoenplukker en boerenknecht. Alhoewel zijn broers en zussen wel naar school gaan, moet Scott werken van zijn ouders. Voor school is geen tijd. In de spaarzame vrije uurtjes maakt hij al vanaf zijn vroegste jeugd muziek. Hij maakt zijn eerste gitaar van een sigarenkistje en een bezemsteel en bespeelt die met een zelfgemaakte strijkstok.
Als hij wat ouder is gaat hij wonen op de oostelijke oever van Lake Mary, een van de vele hoefijzervormige meren die zijn ontstaan nadat de loop van de grillige Mississippi veranderde. Zijn houten huis maakt hij met een kabel vast aan een grote boom, zodat het bij een overstroming van de Mississippi, wat bijna ieder jaar wel eens gebeurt, niet te ver weg drijft. Regelmatig speelt hij op lokale feesten en picnics, dikwijls samen met Old Lee Baker, een vioolspeler. Zo nu en dan speelt hij in juke joints voor een uitsluitend zwart publiek, maar na aandringen van zijn vrouw stopt hij daar mee omdat het er vaak nogal gewelddadig aan toe gaat.
Dunbar is een man die tevreden is met het weinige dat hij bezit. Hij leidt een rustig leven op een afgelegen plek en verdient de kost als visser en als gids op Lake Mary. Slechts een enkele keer verlaat hij zijn plek aan de oever van het meer, maar hij reist nooit verder dan zo’n honderd kilometer van zijn huis. Vaak gaat hij met groepjes mensen het meer op om te vissen, hij weet precies op welke plek en op welk moment een goede vangst gegarandeerd is. In de schaduw van een grote moerascypres geniet de groep daarna van de vis, garnalen, rijst en gumbo die Scott’s vrouw bereidt. Scott, een geboren entertainer met een aanstekelijke lach, vermaakt de mensen ondertussen met muziek en boeiende verhalen.
Dunbar is populair in de zuidwestelijke uithoek van Mississippi, maar hij is totaal niet op zoek naar roem en erkenning. Hij leeft niet het leven van de meeste bluesmuzikanten uit die tijd, treedt voornamelijk op voor lokaal, wit publiek en mijdt de juke joints. Voor de witte bezoekers die komen vissen op Lake Mary laat hij meestal bepaalde songs achterwege. Dunbar vermoedt dat een seksueel getint nummer als Sweet Mama Rollin’ Stone misschien wel iets te pittig is voor de beschaafde witte toehoorders.
Yes, well I roll, roll my britches just below my knees,
I’m gonna shake my belly for just who I please
Sweet mama rollin’…
Tell me, mama, how you want your rollin’ done.
In 1970 vinden een aantal opnamesessies plaats waaruit het album From Lake Mary wordt samengesteld. De opnames worden gemaakt bij Scott Dunbar thuis, want de kans dat hij naar een studio in New Orleans zou komen is zo goed als uitgesloten. Dertien songs komen terecht op het album, terwijl achtenveertig andere opnames op de plank blijven liggen.
Voor From Lake Mary is vooral gekozen voor nummers in het bluesgenre, maar het is juist de eclectische stijl die Dunbar kenmerkt. I play anything you want, any kind of song, hymns on up. Sommige songs verzint hij zelf, maar het zijn ook vaak de traditionals waar hij mee opgroeide. Daarnaast speelt hij nummers na van grammofoonplaten uit de jaren twintig en dertig, off the graftafome, zoals hij het zelf zegt. Dunbar is analfabeet en heeft het zichzelf allemaal aangeleerd. Hij heeft geen idee hoe de akkoorden heten die hij speelt.
In het arsenaal aan liedjes waarover Dunbar beschikt zitten ook songs die hij leert van outlaws die in het gebied rondzwerven. Ook gevangenen die uit de nabijgelegen Louisiaanse staatsgevangenis Angola zijn ontsnapt en zich schuilhouden in het uitgestrekte achterland, brengen verhalen en liedjes uit een andere wereld mee. En in het betrekkelijke isolement waarin Dunbar verkeert ontwikkelt hij een geheel eigen, ongepolijste stijl. Met het tikken van zijn voet geeft hij een strak ritme aan, terwijl hij de gitaar vaak gebruikt als een tweede stem.
Scott Dunbar is tevreden met het leven dat hij leeft, ver weg in de bossen en moerassen in het zuidwesten van Mississippi. Geen grote festivals, geen buitenlandse tournees en ook de bluesrevival van de jaren zestig gaat volledig aan Dunbar voorbij. Op de vraag van een interviewer wat zijn muziek voor hem betekent, antwoordt Dunbar: Well I’ll tell you… if it feels good to the people it feels twice as good to me.
In 1997 reizen Bruce Watson en Matthew Johnson, de oprichters van Fat Possum Records, naar Woodville in de hoop Dunbar te vinden. Ze ontdekken echter dat Dunbar al drie jaar eerder, op negentigjarige leeftijd is overleden. Voor de mannen van Fat Possum is dat feit, net als voor de meeste bluesliefhebbers, totaal onopgemerkt gebleven. Ze ontdekken wel een andere bluesmuzikant in Woodville, Robert Cage, en van hem brengen ze een jaar later het album Can See What You’re Doing uit.
Dankzij Fat Possum Records is Scott Dunbar gelukkig niet voor altijd in de vergetelheid geraakt. In 2000, dertig jaar nadat de opnames zijn gemaakt, brengen ze From Lake Mary opnieuw uit.
© Johan Spin, 2022.